Het doel van oedeemtherapie is het terugdringen of stabiliseren van teveel (lymf)oedeem op een bepaalde plaats in of op ons lichaam. Oedeem is een vochtopeenhoping in een deel van het lichaam. Bij (lymf)oedeem komt dit door een onvoldoende functionerend lymfesysteem. Het lymfesysteem loopt door het hele lichaam, voert onder andere afvalstoffen en eiwitten af en heeft een afweerfunctie.
Lymfoedeem kan ontstaan als gevolg van een operatie waarbij de lymfeklieren zijn weggenomen of door bestraling (secundair lymfoedeem). Ook kan het defect aangeboren zijn; dan wordt het primair lymfoedeem genoemd. Dit komt vaak pas aan het licht bij speciale situaties zoals tijdens zwangerschap, of bij ontstekingen.
De medische diagnose lymfoedeem wordt gesteld als er een volumetoename is van 10 % ten opzichte van de gezonde zijde. Als hiervan sprake is aan een arm of een been, dan is dat vrij gemakkelijk te meten met een meetlintje. Maar voordat het ‘meetbaar’ is aan een arm of een been, kan het wel ‘voelbaar’ zijn. In armen of benen is dit te merken door een moe, onrustig gevoel. Een bepaald gebied op het lichaam kan strak en pijnlijk (blauwe plek) aanvoelen.
Behandeling van (lymf)oedeem in ons instituut bestaat altijd uit meerdere onderdelen (volgens de richtlijnen van het CBO), omdat dit de beste resultaten oplevert. Belangrijk is de voorlichting over wat het is, hoe het ontstaat, een voorspelling over het verdere verloop en adviezen over hoe met de dikke arm of been om te gaan in allerlei omstandigheden: meer of juist minder bewegen, wel of geen saunabad, wat te doen bij warm weer, enz… Als het nodig is wordt er verdere behandeling ingezet met behulp van oefeningen, lymfmassage, zelfmassage, extra druk door middel van verband om het zogeheten pitting-oedeem (vocht waar je putjes in kan drukken) te verwijderen. In de daarna ontstane stabiele situatie zonder pitting-oedeem wordt een arm- of beenkous aangemeten. Deze kan afhankelijk van de situatie af en toe bij inspanning worden gedragen of de hele dag. Afhankelijk van de stabiliteit van de situatie wordt de behandelfrequentie verminderd en afgebouwd, met mogelijkheid tot periodieke controle.
Een speciale patiëntengroep zijn de mensen met kanker, bij wie bij de kankeroperatie de lymfklieren in de buurt van de tumor zijn verwijderd. Vaak zijn er ook nog bestralingen in het gebied gegeven. In de dan ontstane situatie kan beweeglijkheid van de weefsels en de lymfafvoer in dat gebied danig verslechteren. Bij behandeling van borstkanker kunnen na operatieve verwijdering van de lymfknopen pijnklachten aan schouder en arm ontstaan en moeilijkheden in het bewegen van de desbetreffende arm. Dit is deels direkt door de operatie en soms ook ten gevolge van toename van lymfoedeem, waarvan de afvoer een andere weg moet vinden.
Bij al deze klachten kan onze gespecialiseerde oedeemfysiotherapeut u adviseren, behandelen en verder begeleiden om meer greep op uw lichaam te krijgen.
U kunt voor meer informatie kijken op de website van:
Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie (NVFL).
